Του Νικολάου Ι. Γουσγούνη, πτυχιούχου Βιολογίας και συνεργάτη της SUCCESSKeys.GR
Εισαγωγή
Οι εσωτερικές επιθεωρήσεις συστημάτων διαχείρισης ποιότητας (Σ.Δ.Π.) αποτελούν ένα αναπόσπαστο μέρος του Σ.Δ.Π. καθώς είναι υποχρεωτικές με βάση την ενότητα 9.2 του Διεθνούς Προτύπου ENISO 9001:2015. Οι εσωτερικές επιθεωρήσεις παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας του οργανισμού καθώς συμβάλλουν στον εντοπισμό πιθανών μη-συμμορφώσεων και ευκαιριών για βελτίωση και ως εκ τούτου βοηθούν την επιχείρηση να βελτιώσει το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας των προϊόντων ή/και των υπηρεσιών που παρέχει. Η διεξαγωγή των εσωτερικών επιθεωρήσεων προϋποθέτει κατ’ αρχήν και μεταξύ άλλων την καθιέρωση του προγράμματος επιθεώρησης καθώς και του πεδίου εφαρμογής και των κριτηρίων αυτής.
Το Διεθνές Πρότυπο EN ISO 19011:2018 παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για την επιθεώρηση συστημάτων διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένων των αρχών της επιθεώρησης, της διαχείρισης του προγράμματος επιθεώρησης και της διεξαγωγής επιθεωρήσεων συστημάτων διαχείρισης. Επιπλέον παρέχει οδηγίες για την αξιολόγηση της επάρκειας των ατόμων που εμπλέκονται στη διεργασία της επιθεώρησης. Αυτές οι δραστηριότητες συμπεριλαμβάνουν το άτομο που διαχειρίζονται το πρόγραμμα της επιθεώρησης, τους επιθεωρητές και τις ομάδες επιθεώρησης.
Τα βασικά σημεία του Διεθνούς Προτύπου αναφέρονται στα κεφάλαια 5,6 και 7.
Τα κεφάλαια του Διεθνούς Προτύπου EN ISO 19011:2018
Το κεφάλαιο 5 του Διεθνούς Προτύπου EN ISO 19011:2018 περιλαμβάνει οδηγίες για τη διαχείριση του προγράμματος της επιθεώρησης. Εκτός από τις γενικές πληροφορίες, το συγκεκριμένο κεφάλαιο παρέχει ένα πλαίσιο για την καθιέρωση των στόχων και τον καθορισμό και την αξιολόγηση των απειλών και των ευκαιριών για ένα πρόγραμμα επιθεώρησης. Επιπλέον υπάρχει αναφορά στην καθιέρωση και την εφαρμογή του προγράμματος της επιθεώρησης επισημαίνοντας μεταξύ άλλων τους ρόλους, τις αρμοδιότητες, την επαγγελματική επάρκεια που πρέπει να έχουν τα άτομα που το διαχειρίζονται, την έκταση και τους πόρους του προγράμματος. Απαραίτητος είναι ακόμη ο καθορισμός των μεθόδων επιθεώρησης καθώς και των ατόμων που θα αποτελέσουν την ομάδα που θα διεξάγει την επιθεώρηση.
Στο κεφάλαιο 6 αναφέρονται αναλυτικά τα βασικά σημεία που αφορούν τη διεξαγωγή μιας επιθεώρησης. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την παραπάνω διεργασία αποτελούν η επικοινωνία με τον οργανισμό που επιθεωρείται και ο καθορισμός της εφικτότητας της επιθεώρησης, δηλαδή η βεβαιότητα ότι οι στόχοι της επιθεώρησης μπορούν να επιτευχθούν. Σημαντική είναι η προετοιμασία των δραστηριοτήτων για την επιθεώρηση, όπως για παράδειγμα η ανάθεση εργασίας στα άτομα που είναι υπεύθυνα για την πραγματοποίηση της επιθεώρησης και η προετοιμασία των τεκμηριωμένων πληροφοριών. Επίσης απαραίτητη είναι και η διεξαγωγή των δραστηριοτήτων της επιθεώρησης, που περιλαμβάνουν την ανάθεση ρόλων και υπευθυνοτήτων σε παρατηρητές και συνοδούς, την επικοινωνία, κατά την επιθεώρηση, μεταξύ των ατόμων που συμμετέχουν σε αυτήν, τη διαθεσιμότητα σχετικών πληροφοριών, τον καθορισμό συμπερασμάτων από την διεξαγωγή της επιθεώρησης και την πραγματοποίηση της τελικής συνάντησης. Τέλος η επιθεώρηση ολοκληρώνεται με τη σύνταξη και τη διανομή της έκθεσης αναφοράς της επιθεώρησης, η οποία περιέχει τα ευρήματα από την υλοποίησή της και με την παρακολούθηση επακόλουθων ενεργειών που σχετίζονται με διορθώσεις, διορθωτικές ενέργειες και ευκαιρίες για βελτίωση.
Το κεφάλαιο 7 αναφέρεται στις γνώσεις και στις δεξιότητες που πρέπει να χαρακτηρίζουν τους επιθεωρητές. Σε γενικές γραμμές οι επιθεωρητές ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας πρέπει μεταξύ άλλων να γνωρίζουν τις μεθόδους των επιθεωρήσεων, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, τις διεργασίες του επιθεωρούμενου οργανισμού κ.τ.λ. Επίσης θα πρέπει να επικοινωνούν αποτελεσματικά τόσο γραπτώς όσο και προφορικώς. Επιπλέον θα πρέπει να συλλέγουν πληροφορίες με το να εφαρμόζουν αποτελεσματικά τις μεθόδους της επιθεώρησης και να επαληθεύουν την επάρκεια και καταλληλόλητα των αποδεικτικών στοιχείων της επιθεώρησης. Ακόμη θα πρέπει να διαχειρίζονται τις πληροφορίες με εχεμύθεια και να είναι συνεργάσιμοι με τα υπόλοιπα μέλη που συγκροτούν την ομάδα της επιθεώρησης, καθώς και με το προσωπικό της επιχείρησης που επιθεωρείται. Ο επιθεωρητής οφείλει να γνωρίζει τις αρχές, τις διεργασίες και τις μεθόδους των επιθεωρήσεων. Επιπλέον θα πρέπει να γνωρίζει τις εφαρμοστέες νομοθετικές, κανονιστικές και λοιπές απαιτήσεις.
Σύνοψη
Το EN ISO 19011: 2018 δεν είναι υποχρεωτικό για τη διεξαγωγή εσωτερικών επιθεωρήσεων. Ωστόσο παρέχει σημαντικές κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική διεξαγωγή και εσωτερικών επιθεωρήσεων, που στοχεύουν στη βελτίωση του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας του οργανισμού.
Οι κύριες απαιτήσεις, με τις οποίες πρέπει σε κάθε περίπτωση να συμμορφωθεί ο επιθεωρούμενος οργανισμός, για τη διεξαγωγή εσωτερικών επιθεωρήσεων συστημάτων διαχείρισης ποιότητας, περιέχονται στην ενότητα 9.2 του Διεθνούς Προτύπου EN ISO 9001:2015.
Commentaires